Przegląd programów samowykluczenia w różnych krajach Europy

Możliwość samowykluczenia umożliwia graczom definitywne zakończenie gry przez wybrany okres czasu. Najczęściej oferowana jest możliwość wykluczenia się z gry na dzień, jeden lub trzy miesiące. Sprawdziliśmy, jak programy samowykluczenia wyglądają w poszczególnych krajach i czy bukmacherzy współpracują ze sobą w ramach jednej jurysdykcji, aby uniemożliwić grę samowykluczonym graczom.

Pierwszym napotkanym problemem w związku z samowykluczeniem są różne nazwy, których bukmacherzy używają na swoich stronach. Identyczne nazwy mogą oznaczać co innego u różnych bukmacherów, dlatego w tym artykule postaramy się opisać wszystkie możliwości opierając się na czasie wykluczenia.

W związku z tym, aby zapobiec potencjalnym nieporozumieniom, w tym artykule będziemy używać następujących nazw:
• „Samozawieszenie” – termin ten odnosi się do krótkotrwałego wykluczenia z hazardu o typowym czasie trwania 24 godziny.
• „Samowykluczenie” – dotyczy wykluczenia z hazardu trwającego dłużej niż 24 godziny.

Prawie wszystkie jurysdykcje zachęcają operatorów do oferowania graczom pewnej formy samowykluczenia i wyłączenia treści marketingowych na czas przerwy. Większość krajów zaleca także operatorom, aby umożliwić graczom ustawienie limitów finansowych i czasowych, pozwalających na określenie maksymalnej kwoty gry oraz maksymalnego czasu spędzonego na grze. W większości jurysdykcji opcje te są dobrowolne i ich wartości ustalane są według uznania graczy. Niektóre jurysdykcje (np. Finlandia, Łotwa, Szwecja) nakładają obowiązkowe ograniczenia na graczy. Na Łotwie każda zmiana limitu na wyższy wymaga 7-dniowego okresu oczekiwania, podczas którego gracz ma czas na zastanowienie się, czy na pewno chce te limity zwiększyć. Ustalone przez gracza limity zazwyczaj obowiązują u jednego operatora i nie są agregowane pomiędzy kontami gracza na innych stronach hazardowych.

Bułgaria, Holandia, Irlandia, Luksemburg i Słowenia nie nakładają żadnych limitów na graczy. W Słowenii wynika to z ogólnego braku regulacji odnoszących się do hazardu online. Stacjonarny odpowiednik operatorów online musi oferować program samowykluczenia, który uniemożliwia graczom dostęp do sal hazardowych przez okres od 6 do 36 miesięcy. Pomimo braku obowiązkowego wymogu, wszyscy operatorzy w Bułgarii oferują dobrowolne samowykluczenie i limity czasu gry, a operator-monopolista w Luksemburgu pozwala graczom zażądać zamknięcia konta. Zgodnie z prawem irlandzkim istnieje brak ścieżki licencjonowania hazardu online – większość operatorów posiada licencję w Wielkiej Brytanii, która nakłada obowiązek posiadania procedur samowykluczenia. To może się zmienić, jeśli projekt ustawy o kontroli hazardu, który jest obecnie redagowany przez Irlandzki Departament Sprawiedliwości i Równości, wejdzie w życie. W Austrii istnieją systemy samowykluczenia ograniczone do terytorium Górnej Austrii, Wiednia i Salzburga.

Zasady samowykluczeń różnią się praktycznie w każdej jurysdykcji, choć każdy kraj umożliwia graczowi nałożenie na konto limitów gry czy kwoty. Prośby o samowykluczenie są zazwyczaj przekazywane operatorom gier hazardowych bezpośrednio lub odpowiednim organom odpowiedzialnym za prowadzenie krajowych rejestrów samowykluczenia, jeżeli takie istnieją. W Danii gracze ubiegają się o dodanie do rejestru samowykluczenia za pomocą numeru bezpieczeństwa, który każdy obywatel duński posiada. Numer ten połączony jest z unikalną kartą która służy również do uzyskiwania dostępu do rachunków bankowych lub podczas komunikacji e-mail z rządem.

Czechy i Słowacja wykluczają graczy pobierających zasiłki

Wnioski o samowykluczenie są przetwarzane tak szybko, jak to możliwe, prawie we wszystkich krajach – z wyjątkiem Chorwacji, w której wniosek zostanie rozpatrzony tylko, jeżeli gracz potwierdza prośbę na piśmie. Musi to nastąpić w ciągu 3 dni od zgłoszenia takiej prośby. W Austrii, Danii, Finlandii, Grecji, we Włoszech i na Malcie operatorzy mogą sami, jednostronnie, wykluczyć klientów, jeśli ich gra nie spełnia wymogów odpowiedzialnej gry. W Czechach osoby będące w trudnej sytuacji materialnej, ci, którzy ogłosili bankructwo oraz gracze, którym sąd zabronił hazardu będą automatycznie wpisani do krajowego rejestru osób samowykluczonych. Podobna baza została już wdrożona na Słowacji, gdzie osoby fizyczne otrzymujące zasiłki z pomocy społecznej, osoby, u których zdiagnozowano kompulsywny hazard i studenci otrzymujący stypendia socjalne automatycznie wpisane są do bazy wykluczonych graczy i zakazany jest im hazard na mocy art. 35 słowackiej ustawy hazardowej. Gracze z Belgii, Francji, Węgier i Rumunii, a także Portugalii mogą podlegać obowiązkowemu wykluczeniu na podstawie nakazu sądowego.

W Belgii i Grecji również osoby trzecie (np. członkowie rodziny), bez konieczności interwencji sądowej, mogą zgłosić gracza do samowykluczenia. W Belgii takie wnioski muszą zostać złożone w Komisji ds. Hazardu przez „zainteresowaną stronę trzecią” lub „przedstawiciela prawnego”. Wnioski o samowykluczenie inicjowane przez strony trzecie wymagają przedstawienia dowodu, że takie samowykluczenie jest konieczne dla gracza. Część belgijskich graczy jest od razu samowykluczona z powodu zawodu, który wykonują. Należą do nich członkowie policji, sędziowie, notariusze i komornicy.

Czas trwania samowykluczenia

Czas trwania samowykluczenia jest zazwyczaj ustalany przez samych graczy, z wyjątkiem Finlandii i Szwecji, gdzie ograniczenia są nakładane przez operatorów. Duża liczba wariantów samowykluczeń uniemożliwia określenie jakiegokolwiek wspólnego parametru dla wszystkich operatorów. Niektóre kraje nakładają minimalne i maksymalne okresy samowykluczenia. We Francji minimalny okres samowykluczenia wynosi 7 dni. W Danii ten czas jest ustalony na 1 miesiąc, ale gracze mogą również skorzystać z opcji „samozawieszenia” na 24 godziny. We Włoszech wprowadza się jednolity system samowykluczeń (PACG ADM), w którym gracze będą mogli wykluczyć się na 30, 60, 90 dni lub na stałe. Do czasu pełnego wdrożenia tego systemu operatorzy mogą umożliwić graczom samowykluczenie się na okres krótszy, niż 30 dni. czy dłuższy niż 90 dni. Estonia i Węgry określają minimalny i maksymalny okres na 6 i 36 miesięcy (Estonia) oraz 3 miesiące i 5 lat (Węgry). Na Węgrzech dostępne są również opcje limitu czasu: 24 godziny, 7 dni lub 30 dni. W Wielkiej Brytanii zalecany jest początkowy okres samowykluczenia od 6 do 12 miesięcy, a po upływie tego okresu samowykluczenie online automatycznie wydłuża się do 7 lat, chyba że gracz podejmie krok, aby wznowić grę. Litwa ma minimalny okres wykluczenia na 6 miesięcy, w Portugalii są to 3 miesiące, a na Łotwie i w Niemczech ustawowo 12 miesięcy. W Hiszpanii każde dołączenie do rejestru samowykluczenia uznaje się za stałe. Jurysdykcje bez maksymalnego czasu trwania wykluczenia dopuszczają również stały/dożywotni okres wykluczenia.

Teoretycznie wszyscy operatorzy po otrzymaniu informacji od klienta o samowykluczeniu, powinni blokować konta na wymagany przez gracza okres. Jednak w odniesieniu do czasowego samowykluczenia kilka krajów zezwala na odwołanie tej blokady na wniosek gracza. Większość operatorów ustala minimalny okres, który musi upłynąć, zanim gracz będzie mógł anulować samowykluczenie.

Organizacje pomagające osobom uzależnionym

Wszyscy operatorzy muszą mieć na swojej stronie internetowej informacje o organizacji wspierającej uzależnionych graczy lub podany numer kontaktowy na infolinię. Ze względu na ochronę danych osobowych, w żadnym kraju nie jest możliwe przekazywanie danych potencjalnie uzależnionych graczy do pracowników służby zdrowia.

Dostępność krajowych rejestrów samowykluczenia

Spośród 28 badanych państw członkowskich 14 z nich ustanowiło i posiada operacyjne krajowe rejestry samowykluczenia, które są prowadzone przez odpowiednie organy regulacyjne lub organizacje wolontariackie.
Jurysdykcje z krajowymi rejestrami samowykluczenia to: Belgia, Dania, Estonia, Francja, Niemcy, Włochy,Łotwa, Litwa, Portugalia, Słowacja, Hiszpania, Szwecja i Wielka Brytania. W Czechach utworzenie krajowego rejestru samowykluczenia jest wymagane przez czeską ustawę o grach hazardowych. Irlandia przeprowadziła rozmowy z operatorami w celu ustalenia, czy taki krajowy rejestr powinien zostać utworzony, ale szczegóły nie zostały jeszcze ustalone. Wobec braku formalnej regulacji mającej zastosowanie do zakładów online, hazard w Irlandii prawdopodobnie przestanie istnieć w obecnej formie w przyszłości. Dostęp do istniejących rejestrów jest przyznawany wszystkim licencjonowanym operatorom w danym kraju. Nie wszędzie operatorzy są już prawnie zobowiązani do zgłaszania klientów do tych rejestrów, ale większość z nich robi to dobrowolnie. Na przykład w Wielkiej Brytanii operator nie jest jeszcze zobowiązany do dołączenia do rejestru, gdy podejmuje próby uzyskania licencji, ale taki warunek planuje się wprowadzić w przyszłości.

Na Łotwie prowadzony jest krajowy rejestr samowykluczonych graczy, a lista takich klientów przesyłana jest do operatorów. Gracze mogą anulować samowykluczenie bezpośrednio za pomocą dostawcy gier hazardowych bez konieczności informowania organu krajowego o takim wypowiedzeniu samowykluczenia.

Organy regulacyjne podają pewne zachowania klientów, które mogą spowodować, że gracz zostanie uznany za uzależnionego. Operator zobowiązany jest do analizy zachowań klientów w przypadku:
– rejestracji nowego konta hazardowego u operatora po samowykluczeniu konta na innych stronach (punkt ten dotyczy wszystkich jurysdykcji z obowiązkowym wymogiem sprawdzania rejestrów krajowych);
– gdy gracze logują się na swoje konta: kilka razy dziennie (Belgia, Dania, Hiszpania, Szwecja); codziennie (Portugalia), raz w tygodniu (Francja);
– gdy nastąpi zmiana danych gracza (Francja).

Stworzenie krajowych programów samowykluczenia pomogłoby tym najbardziej uzależnionym graczom, zrezygnować z tej formy rozrywki. Pozostają jednak dalej nierozwiązane kwestie punktów stacjonarnych, w których nie jest sprawdzana tożsamość gracza, a także inne formy hazardu (np. kasyna czy loterie), których nie będzie obejmował stworzony system samowykluczeń.